خبرگزاری رویترز لحظاتی پیش به نقل از بیانیه تروئیکا (انگلیس، فرانسه و آلمان) گزارش داد که روند اجرای مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران از سوی سه کشور اروپایی فعال شده است.
در بیانیه تروئیکا آمده است: «از ایران میخواهیم پس از فعالسازی تحریمها، از هرگونه اقدام تنشزا خودداری کند.»
این مکانیسم، که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) عمل میکند، تمام تحریمهای پیشین سازمان ملل علیه برنامه هستهای، موشکی و تسلیحاتی ایران را احیا میکند، از جمله ممنوعیت فروش تسلیحات، غنیسازی اورانیوم، انتقال فناوری موشکی، مسدودسازی داراییها و ممنوعیت سفر افراد و نهادهای مرتبط.
این اقدام، که از ۲۸ اگوست ۲۰۲۵ آغاز شد، برخلاف یا در تعارض با قطعنامه ۲۲۳۱ است و نمیتواند تعهدات حقوقی برای کشورهای عضو سازمان ملل ایجاد کند.
بند عملیاتی ۱۱ این قطعنامه تصریح میکند که شورای امنیت باید «دیدگاههای کشورهای ذیربط را مدنظر قرار دهد»، اما علیرغم مواضع روشن ایران، چین و روسیه، رییس شورا پیشنویس را به رأی گذاشت.
پیشنویس پیشنهادی روسیه و چین برای تعویق ششماهه تحریمها با ۴ رأی موافق، ۹ مخالف و ۲ ممتنع رد شد.
ایران، چین و روسیه این اقدام را «معیوب و غیرقانونی» خوانده و تأکید کردهاند که با وجود عمل کامل تهران به تعهدات برجام، سه کشور اروپایی صلاحیت استناد به «نقض اساسی» را از دست دادهاند.
پیشنویس ارائهشده در ۱۹ سپتمبر الزامات قطعنامه ۲۲۳۱ را برآورده نکرده و نمیتواند تحریمهای خاتمهیافته را احیا کند.
ایران در واکنش، سفیران خود را از آلمان، فرانسه و بریتانیا فراخوانده و ممکن است همکاری با سازمان بینالمللی انرژی اتمی را بازنگری کند.
این تحریمها، که تا اکتوبر ۲۰۲۵ (پایان مهلت برجام) ادامه خواهند یافت، اقتصاد ایران را تحت فشار بیشتری قرار میدهد، اما تهران فروش نفت به چین را حتی پس از فعالسازی ادامه خواهد داد.
دیپلوماسی همچنان باز است، اما تنشها افزایش یافته و ممکن است به مذاکرات جدید با ایالات متحده منجر شود.